(3) ویژگیهای خلیفه الهی
درس سوم ـ 5/ 8/ 96
ویژگیهای خلیفه الهی
خلاصه: آفرینش تمام موجودات در تمام مراتب عالم هستی هدف، غایت و پایان دارد؛ وصول به این هدف برای همه موجودات ضروری است و نرسیدن به هدف محال عقلی و تخلفناپذیر است. البته در وصول به مقصد تفاوتهایی وجود دارد؛ مهمترین حرف در آفرینش، حب ذاتی الهی به تفصیل اسمائش و نیز ضرورت ذاتی است؛ آفرینش از ابهام، اجمال و عدم تعین آغاز میشود و آرام آرام در تنزلات در مراتب فروتر به تفصیل میرسد و در جهان طبیعت اوج جزئیت است ولی در عین حال آفرینش همچنان ادامه دارد؛ حضور همه موجودات در عالم دیگر، شکل دیگر آفرینش است و در مراتب دیگر عوالم وجود ادامه آفرینش است؛ آفرینش در سیر نزول و صعود تکرار نیست و در عین جزئیت و تشخص، کلی میشود یعنی جامع جمیع کمالات همه موجودات دیگر؛ موجودات در عوالم دیگر به درجهای از کلیت و تفصیل میرسند بهگونهای که تمام صفات خدای متعال به نحو اعتدال ظهور میکند که عبارت است از اعتدال وجودی
اعتدال وجودی برای هریک از موجودات ممکن است در عالم طبیعت حاصل شود یا در عوالم دیگر
ویژگیهای مخلَصین؛ به درجه نفی خود رسیدهاند و در همین دنیا به وجود اعتدالی میرسند
کسی که به مقام اعتدال وجودی برسد، خلیفة الله است و بر این اساس هدف آفرینش این است که خدای متعال میخواهد خلیفه بیافریند
خلیفه الهی در عوالم مختلف؛ آیا خلافت فقط در عالم طبیعت است؟
خلیفه اعتباری و حقیقی و تفاوت خلافت اعتباری و حقیقی
تبیین دیدگاه امام راحل درباره ولایت تکوینی فقیه
ولایت و خلافت حقیقی، مربوط به انتخاب مردم نیست
ویژگیهای خلیفه الهی: باید تمام صفات و ویژگیهای خدای متعال را بدون استثناء داشته باشد؛ البته بین خدا و خلق تفاوت است
لافرق بینک و بینهم الا انهم عبادک و خلقک؛ هیچ فرقی بین خدای متعال و خلیفه او نیست مگر اینکه خدای متعال علم مطلق [و سایر صفات] را از ذات خویش و بالاصاله و الاستقلال دارد؛ اما خلیفه خدا هم علم مطلق [و سایر صفات] را از خدا بهصورت ظلی و تبعی دارد
تمام صفات خدای متعال در عالم هستی نقش فعالیت دارد، نه انفعال
علم، بهخاطر تجرد، از سنخ نفس و روح ماست، بنابراین غذای روح ماست
مهمترین غذای نفس، علم است
علم خدای متعال اولاً بیحد و اندازه است و ثانیاً از تمام آن لحظه به لحظه استفاده میکند؛ همچنین است خلیفه الهی
همه باید به مقصد خلافت برسند و استثناء ندارد؛ لکن برخی بالاصاله و برخی بالتبع
تفاوت آنکه به خلافت رسیده و آنکه هنوز نرسیده
حقیقت توحید آن است که صفات خدای متعال بهگونهای عیان و آشکار شود که هیچ وصفی از اوصاف خدای متعال در موجودی از موجودات پوشیده و پنهان نماند و ثانیاً در حد اعتدال باشد
هر موجودی که یک جهت و حیثیت غیریت با خدای متعال داشته باشد، طاغوت است
استناد فعل به غیر خدا، عبارت است از طاغوت
توحید که هدف همه انبیاست یعنی خلق خدا به درجهای برسد که تمام صفات خدای متعال را بهصورت بالعرض و بالتبع بهدست بیاورد و این صفات با هم برابر باشد یعنی به مرتبه خلافت برسد
معصوم یعنی کسی که در فکر، اندیشه، اعتقاد، اخلاق و رفتارش خطاپذیری نیست و وجود خطا محال عقلی است
مراتب عصمت؛ عصمت در رفتار فروترین درجه عصمت است
اشاره: ملائکه عماله الهی؛ نقایص وجودی انسان را برطرف میکنند
ویژگیهای خُلقی انسان مربوط به جهان طبیعت و عالم نفس است
خدا عجله ندارد؛ عجله برای خدا قابل تصور نیست
نه خدا آغاز و انجام دارد و نه فعل خدا
همه موجودات در ضمن و ذیل انسان، به کمال شایسته خود میرسند