فصل سوم، بخش اول: شباهت‌ها - 3ـ 1ـ 6ـ ظهور و حضور همه جايي حق تعالي

3ـ 1ـ 6ـ ظهور و حضور همه جايي حق تعالي

يكي ديگر از نكات مشترك ميان آن دو، ظهور تامّ و حضور همه‌جايي اوست، به‌گونه‌اي كه همه آن را به اندازه فهم و استعداد خود مي‌فهمند و نيز مي‌دانند كه هر كه و هرچه كه ظهور دارد، ظهور او است، جلوه‌اي از ظهور بي‌حدّ و اندازة حق تعالي است. به گفتة افلوطين، همة مردمان به سائقة استعداد فطري، برآنند كه خدا، در هر فردي از افراد حاضر است ... او در آنِ واحد كلاًّ و تماماً در همه‌جاست و اين اصلي پيشين است نه برگرفته از اصول ديگر. (ر.ك.1،5،6).به تعبير ديگر، ظهور همه جايي حق تعالي، پوشيده و پنهان نيست كه كسي نقاب از رخ او بردارد تا او آشكار شود، بلكه خود عين عياني و آشكاري است. اين نظريه با نظر عرفان ديني كه برگرفته از نصوص و ظواهر ديني است كاملاً سازگار است. چه از منظر ظواهر ديني نيز، ظهور و عيان بودن ذاتاً و اصالتاً از آنِ حق تعالي است نه از ديگران. به تعبير سيّد و سالارِ شهيدانِ، شاهدِ بر عالمِ امكان، أيكون لِغيرك من الظهور ما ليس لك. (ر.ك. همين نوشتار، 2ـ1ـ1؛ 1ـ1ـ4؛ 1ـ1ـ8).