بخش دوم: تفاوتها

مهمترين موضوعاتي كه ديدگاه آن دو دربارة آن‌ها تفاوت دارد، از اين قرار است: ديني بودن يكي و نبودن ديگري، تفاوت در خداشناسي، احد و واحد، نظريه شناخت، توحيد، صفات خدا، صدور كثرت از وحدت، مراتب و گسترة عالم، اقسام علم، جايگاه ويژة انسان، تناسخ، معاد به‌طور كلي، نبوت و ولايت.

البته تفاوت آن دو در بسياري از موضوعات ياد شده، به معني تقابل آن دو با يكديگر نيست، بلكه در برخي از موارد مانند ولايت و نبوت، افلوطين هيچ بحثي ندارد و در برخي ديگر مانند ديني نبودن تا اندازه‌اي قابل توجيه است و بنابراين ممكن است قابل جمع باشند. در هر صورت، اينك به‌طور گذرا موضوعات مورد اختلاف و تفاوت آن دو را مطرح مي‌سازيم و در مواردي كه نظرات آن‌ها قابل جمع باشد يادآور خواهيم شد.