فصل سوم، بخش دوم: تفاوت‌ها - 3ـ 2ـ 6ـ صدور كثرت از وحدت

3ـ 2ـ 6ـ صدور كثرت از وحدت

انديشه افلوطين در اين مورد، همان تفكّر رايج فلسفي است كه بر اساس قاعدة الواحد تدوين شده است و عبارت است از پيدايش عقل از اَحد و پيدايش نفس از عقل و پيدايش نفوس جزئي از نفس كلي. (رك. 1،2،5). سيد نيز اگرچه اولين تعيّن و نخستين موجود تعيّن يافته را عقل مي‌داند، ولي يادآوري مي‌كند كه ميان عقل اول از ديدگاه فلسفه و عرفان تفاوت بسياري است. او عقل اول را وجود عامي مي‌داند كه با فيضان آن از حق تعالي، همه موجودات خواه علمي و خواه عيني، پديد مي‌آيند و به تعبير ديگر، عقل اول عرفاني موجودي است كه با ظهور آن، به يك‌باره همه موجودات در موطن خويش ظاهر مي‌گردند، ولي عقل اول فلسفي، تنها سبب پيدايش نفس كلّي است. وي اين سخن فيلسوفان را به منظور تنزيه حق تعالي مي‌داند، ولي تنزيهي است در عين نقص. (ر.ك. نقد النقود، 146). (ر.ك. همين نوشتار، 1ـ2ـ 7؛ 2ـ1ـ7).