جایگاه انسان و مطالبی چند درباره خلقت او
انسان در ترتیب عالم هستی، در مرتبه نخست قرار دارد. انسان در عین حال که اولین تعین هستی است، خود دارای مراتب متعددی است که در هر مرتبه، به گونه ای سایر مراتب هستی را دارد. به عنوان مثال انسان در مرتبه «روح» خود، جامع همه مراتب هستی به صورت اجمالی است و در مرتبه قلب خود، همان مراتب را به طور تفصیلی داراست و به همین خاطر او مظهر اسمی است که جامع همه اسماء است و از این طریق مظهر همه اسماء است.
عارف واصل، سید حیدر آملی ، چنین نتیجه می گیرد که از آن جا که انسان مظهر اسم جامع است و اسم جامع محیط بر تمامی اسماء است، مظهر آن نیز بر همه اسماء فروتر از اسم جامع، احاطه دارد؛ از این رو نه تنها نیاز به تعلیم کتبی و شفاهی ندارد بلکه چنین چیزی امکان پذیر نیست.
عارف واصل، سید حیدر آملی ، چنین نتیجه می گیرد که از آن جا که انسان مظهر اسم جامع است و اسم جامع محیط بر تمامی اسماء است، مظهر آن نیز بر همه اسماء فروتر از اسم جامع، احاطه دارد؛ از این رو نه تنها نیاز به تعلیم کتبی و شفاهی ندارد بلکه چنین چیزی امکان پذیر نیست.
کیفیت سخنان اولياء خدا
در مطالعه احاديث و كلمات معصومين – عليهم السلام – بايد به دو نكته توجه داشت:
1- تك تك سخنان و كلمات اولياء خدا، كلمات كليدي است كه از اظهار و بيان آن مقصد ويژه اي دارند و نمي توان سخنان اولياء خدا، به خصوص خاتم اولياء حضرت اميرمومنان – صلوات الله و سلامه عليه- را با سخنان افراد معمولي مقايسه كرد.
همچنان كه در كلمات قرآن و احاديث قدسي، هيچ گزارهاي قابل حذف و جايگزين كردن نيست، سخنان اولياء خدا نيز چنين است. مگر در مواردي كه مخاطب اين سخنان عامه خلق اند. يعني افرادي كه در معارف الهي متبحر و عميق نيستند. صد البته كه اين سخنان براي ايشان بسيار مفيد و راه گشا است، اما امكان تبديل به احسن وجود دارد.
شناخت مخاطب كلام اولياء خدا مهم است
2 - توجه به راوي حديث و مخاطب كلام اولياء خدا، در فهم معارف دين بسيار مهم و خطير است. زيرا آنان همه چيز را براي همه كس نميگويند. و براي هر فرد متناسب با حال و مقام فرد سخن ميگويند. مخاطب ويژه و استثنايي، مخاطبي است كه مانند همام (مخاطب امام عليه السلام در خطبه متقين) ، آنگاه كه حق را ميشنود، دچار عشوه و صعقه و مرگ ميشود. زير آنچه را كه امير مؤمنان به زبان ميآورد، گویی او با چشم مشاهده ميكند و معنا و محتواي سخن را در مييابد.
1- تك تك سخنان و كلمات اولياء خدا، كلمات كليدي است كه از اظهار و بيان آن مقصد ويژه اي دارند و نمي توان سخنان اولياء خدا، به خصوص خاتم اولياء حضرت اميرمومنان – صلوات الله و سلامه عليه- را با سخنان افراد معمولي مقايسه كرد.
همچنان كه در كلمات قرآن و احاديث قدسي، هيچ گزارهاي قابل حذف و جايگزين كردن نيست، سخنان اولياء خدا نيز چنين است. مگر در مواردي كه مخاطب اين سخنان عامه خلق اند. يعني افرادي كه در معارف الهي متبحر و عميق نيستند. صد البته كه اين سخنان براي ايشان بسيار مفيد و راه گشا است، اما امكان تبديل به احسن وجود دارد.
شناخت مخاطب كلام اولياء خدا مهم است
2 - توجه به راوي حديث و مخاطب كلام اولياء خدا، در فهم معارف دين بسيار مهم و خطير است. زيرا آنان همه چيز را براي همه كس نميگويند. و براي هر فرد متناسب با حال و مقام فرد سخن ميگويند. مخاطب ويژه و استثنايي، مخاطبي است كه مانند همام (مخاطب امام عليه السلام در خطبه متقين) ، آنگاه كه حق را ميشنود، دچار عشوه و صعقه و مرگ ميشود. زير آنچه را كه امير مؤمنان به زبان ميآورد، گویی او با چشم مشاهده ميكند و معنا و محتواي سخن را در مييابد.