ائمه معصومین (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین)، آن گاه که در رأس حکومت بودند و مسئولیت اداره جامعه را برعهده داشتند، به گونه ای زندگی می کردند و آن گاه که چنین مسئولیتی نداشتند، به گونه ای دیگر. با این که در هر دو وضعیت، الگو و اسوه خلق بودند.
ایشان موظف بودند که در حالت خلافت نشان دهند که با خلقی که در مضیقه اقتصادی و اجتماعی و رفاهی به سر می برند، همدرد هستند و در غیر آن باید نشان دهند که زندگی مطلوب انسان متعارف در جامعه چگونه است. بنابراین حضرت امیر مؤمنان (صلوات الله و سلامه علیه) همانند فقیرترین انسان جامعه غذا می خورد تا انسانهای فقیر و ناتوان در دورترین نقاط مملکت پهناور اسلامی، دلخوش باشند که پیشوایشان همچون ایشان زندگی می کند. اما امام صادق (صلوات الله و سلامه علیه)، آنچنان لباس می پوشد که مورد اعتراض صوفیان عصر خویش قرار می گیرد، تا آنجا که بر فرزند رسول خدا چنین خرده می گیرند: «یابن رسول الله، تو و چنین لباسی؟! مگر نه اینکه جد تو ارزان ترین و فروافتاده ترین لباس را می پوشید؟» و آن حضرت پاسخ فرمود: « در عصر و زمان جدم، انسانها توانایی تأمین حداقل معیشت را نداشتند، اما در این زمان، از عهده تأمین زندگی متوسط بر می آیند.»