27 /9 /93 ـ شب 26 صفر 1436
مقدمه
1ـ آنچه تا اینجا گفته شد به عنوان یک مقدمه عمومی بود مبنی بر اینکه عقل از نگاه دین اهمیت دارد به‌گونه‌ای که ممکن نیست از آن چشم پوشی کرد
بنابر فرض حتی اگر آیه یا روایتی در تأیید عقل نداشته باشیم، بازهم عقل معتبر است، به این خاطر که اعتبار همه عقاید انسان وابسته به عقل است
بر فرض محال، حتی اگر روایاتی در تأیید عقل نداشته باشیم یا آیات و روایاتی داشته باشیم که عقل را رد کند، بازهم عقل معتبر است
اگر عقل فاقد اعتبار باشد، نبوت و عصمت قابل اثبات نخواهد بود
آنچه در گذشته گفتیم، در تأیید اعتبار عقل نیست، زیرا ادراک عقلی و اعتبار اداراکات عقلی، ذاتی عقل است و چیزهای بیرون از عقل، اعتبار خود را از عقل گرفته‌اند، حتی معجزه.
بیش از 400-500 آیه در تأیید عقل آمده است
بحث ما عقلانیت در حوزه شریعت یا اعمال و رفتارهای عملی (فقه) ‌است
آنچه مورد اختلاف بلکه انکار بسیاری از متدینان و عالمان دینی است، دخالت و حجیت عقل در حوزه شریعت یا دستورات عملی و فقه است
2ـ گذری بر منابع چهارگانه در استنباط احکام: کتاب، سنت، عقل و اجماع
حجیت اجماع در گذشته و حال: اکنون نیز علما بر آنند که اجماع حجیت ندارد
سنت بر سه دسته است: قول و فعل و تقریر معصوم
بررسی حجیت و دلالت سنت و چگونگی آن
آیا پیامبر احکام و تکالیف ویژه و مخصوص به خود دارد؟
تأویل افعال انبیا؛ ضرورت و چگونگی آن
اشاره: قتل نفس توسط حضرت موسی و گرفتن لحیه هارون
سنت رفتاری معصوم، برخلاف گفتار او دلالت ندارد، چراکه ممکن است مخصوص به آنها یا مخصوص به زمان خاصی باشد
تعارض قرآن و روایات در مسأله تعدد زوجات!
تقریر معصوم نیز دلالت ندارد
اقسام تقیه
به قرآن آنگونه که باید توجه نشده است
علما به عقل کم توجه کردند: نمونه‌هایی از کم توجهی علما به عقل:
1ـ غزالی
تقریباً تمام علما اتفاق نظر دارند که احکام الله تابع مصالح و مفاسد نفس الامری است (نظریه مشهور)
نظریه دقیق و ادق: احکام الله تابع اطاعت از دستور خدای متعال است به انگیزه پیدایش عبودیت
جایگاه عقل را به عنوان منبع احکام نمی‌توان نادیده گرفت چون مدرِک حسن و قبح است
آن‌که مکاسب شیخ انصاری را بفهمد، مجتهد مسلم است
2ـ شیخ انصاری
آیا عقل می‌تواند منبع حکم شرعی باشد؟
آیا آنچه علما در آن اختلاف دارند، حجیت عقل به عنوان منبع احکام است یا ابزار بودن عقل برای استنباط حکم از نقل؟
اختلاف در آن است که عقل بدون مراجعه به نقل حکم خدا را دریابد. یعنی آیا عقل مستقلاً قابلیت درک احکام و ملاک آن را دارد؟
معنای قطع:
1ـ گاهی به معنای یقین یعنی تصدیقی که از برهان به دست آمده باشد یعنی عقیده جازم مطابق با واقع (یقین فلسفی)
2ـ یقین حاصل از غیربرهان یا اطمینان (یقین علمی)

صوت

فیلم (قسمت اول)

فیلم (قسمت دوم)

فیلم (قسمت سوم)

فیلم (قسمت چهارم)

فیلم (قسمت پنجم)