29 /9 /93 ـ شب 28 صفر 1436
ادامه بررسی دیدگاه شیخ انصاری در حجیت و دلالت عقل در ملاک احکام
آیا درست است که چون گذشتگان در ملاک احکام تعمق کردند و نیافتند، پس آیندگان نیز نباید تعمق و تعقل کنند؟
ابداعات و دیدگاه‌های جدید شیخ انصاری
آیا می‌توان گفت که انسان توانایی فهم هیچ یک از مصالح و مفاسد احکام الهی را ندارد؟
اشاره: حسن و قبح ذاتی اشیاء و افعال؛ برخی از اشیاء ذاتاً مصلحت یا مفسده دارند
همه احکام دینی، احکام تأسیسی نیست و احکام امضایی به مراتب بیشتر از احکام تأسیسی است
درک حسن و قبح ذاتی اشیاء و افعال توسط عقل دلیلی است بر امکان درک ملاک‌های احکام توسط عقل
تلازم حکم عقل و حکم شرع
شارع (پیامبر)، اعقل و اکمل عقلاست، بنابراین تعالیم او نباید مخالف عقل خودش باشد؛ در غیر این صورت نیازی به عقل ندارد
نه دلیل عقلی و نه دلیل شرعی وجود دارد که عقل تنها توانایی فهم ملاک عرفیات را دارد
پرسش‌های بدون پاسخ قرآن، دلیلی بر توانایی ادراک عقل است
عقل و توانایی درک ملاک احکام در منابع دینی
شواهدی از قرآن در لزوم تعقل در احکام الهی
1ـ إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (یوسف،2)
2ـ إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (زخرف،3)
تعقل در قرآن امر لازم و واجب است
در کدام یک از معارف قرآنی باید تعقل کنیم؟
دسته‌بندی معارف قرآنی: معارف مربوط به اعتقاد و ایمان، مسایل اخلاقی، معارف تاریخی و تاریخ انسان و انبیای الهی، احکام واجب غیراخلاقی (تعبدیات، معاملات و ...)
اشتراک‌های بسیار حکمت عملی و مسایل شریعت
اقتدار نظامی و وحدت ملی، ضرورت عقلی و حکم شرعی است
3ـ لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ كِتاباً فيهِ ذِكْرُكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ (انبیا، 10)
آیات ذکر شده در تعقل اطلاق دارد
4ـ سوره بقره، آیات 219ـ 241؛ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
5ـ سوره انبیاء، آیات 150-151؛ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
6ـ سوره نور، آیات 52-61؛ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
7ـ سوره عنکبوت، آیات 42و43؛ وَ ما يَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ
8ـ سوره بقره، آیه 171؛ وَ مَثَلُ الَّذينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُونَ

صوت

فیلم (قسمت اول)

فیلم (قسمت دوم)

فیلم (قسمت سوم)

فیلم (قسمت چهارم)

فیلم (قسمت پنجم)